ÖZET
Elektrikle yüklü ve potansiyelleri farklı olan iki iletken küreyi, iletken bir telle birleştirirsek, potansiyel farkından dolayı iletkende yük akışı meydana gelir. Bir iletkenden uzun süreli elektrik yükü akışını sağlamak için, iletkenin iki ucu arasında sürekli bir potansiyel farkı oluşturmak gerekir. Bunu da pil, batarya, akümülatör vb. düzeneklerle sağlayabiliriz.
Elektrik Akım Şiddeti
İletken bir ortamın herhangi bir kesitinden belirli bir yönde, birim zamanda geçen elektrik yükü miktarına elektrik akım şiddeti denir. “i” ile gösterilir. Buna göre bir iIetkenin herhangi bir kesitinden t sürede q kadar net yük geçiyorsa, iletkenden geçen akım şiddeti
\(i = \frac{q}{t}\)
olur.
Bir İletkenin Direnci
Bir iletkenin, yük akışına (metallerin ise elektron akışına) karşı koymasına direnç denir.Bir iletkenin direnci:
1. Uzunluğu (l) ile doğru orantılıdır.
2. Kesit alanı (A) ile ters orantılıdır.
3. Öz direnci (\(\rho \)) ile doğru orantılıdır.
Ohm Kanunu
Bir iletkenin iki ucu arasındaki gerilimin (potansiyel farkının) iletkenden geçen akım şiddetine oranı sabittir. Bu sabit değere, elektriksel direnç ya da direnç denir.
Akım Şiddetinin ve Potansiyel Farkının Ölçülmesi
Elektrik akım şiddeti Ampermetre ile, iki nokta arasındaki potansiyel fark ise Voltmetre ile ölçülür. İki ucu arasındaki potansiyel farkı ve üzerinden geçen akım şiddeti bilinen bir devre elemanının direnci de Ohm Kanununa göre bulunabilir. Bir devre direnci Ohmmetre denen bir cihazla da ölçülebilir.
Ampermetre devreye seri bağlanır. Devre akımını etkilememesi için, ampermetrenin direncinin çok küçük (mümkünse sıfıra yakın) olması gerekir. Bu nedenle Ampermetrenin direnci ihmal edilir.
Voltmetre ise potansiyel farkı ölçülecek noktalar arasına paralel olarak bağlanır. Üzerinden akım geçmemesi için direncinin çok büyük olması gerekir.
