Fizik. Net. Tr

HACİM

Bir cismin uzayda kapladığı yere o cismin hacmi denir. Katıların belli biçimleri varken, sıvıların hacmi kabın doldurdukları kısmının hacmine eşittir. Gazlar ise bulundukları kabın hacmini doldururlar.
Bazı düzgün cisimlerin hacimleri;

Kübün hacmi: \(V = {a^3}\)

Dikdörtgenler Prizmasının hacmi: \(V = a \cdot b \cdot c\)

Silindirin hacmi: \(V = \pi \cdot {r^2} \cdot h\)

 
Kürenin hacmi: \(V = \frac{4}{3} \cdot \pi \cdot {r^3}\)

Koninin hacmi: \(V = \frac{1}{3} \cdot \pi \cdot {r^2} \cdot h\)

Hacim Birimleri:

\(\begin{array}{c}{\left( {1{\rm{ }}m} \right)^3} = {\left( {10{\rm{ dm}}} \right)^3} & \leftrightarrow 1{\rm{ }}{{\rm{m}}^{\rm{3}}} & = {10^3}{\rm{ d}}{{\rm{m}}^{\rm{3}}}\\(1{\rm{ }}{m^3}) = {\left( {100{\rm{ cm}}} \right)^3} & \leftrightarrow 1{\rm{ }}{{\rm{m}}^{\rm{3}}} & = {100^3}{\rm{ c}}{{\rm{m}}^{\rm{3}}}\\1{\rm{ d}}{{\rm{m}}^{\rm{3}}} = 1{\rm{ lt}}{\rm{.}}\end{array}\)

 
Düzgün olmayan katı cisimlerin hacmi (su dolu dereceli kaba atılarak) yer değiştirdikleri sıvının hacmine eşittir.

KÜTLE

Bir cismin yapısındaki madde miktarına o cismin kütlesi denir. Kütle ve hacim skaler olup maddenin ortak özellikleridir. Kütle birimleri kg. ve gr. ‘dır. (1 kg= 1000 gr.’dır)

1 dm3 saf su 1 kg gelir. Kütle bulunduğu yere bağlı olarak değişmez. Kütle ağırlıktan farklıdır. Ağırlık cisme etki eden yerçekimi kuvvetidir. Cisimler kutuplarda daha ağır ekvator da daha hafiftirler. Yerden uzaklaşıldıkça cisimlerin ağırlıkları değişir. Fakat kütleleri aynı kalır. Cisimlerin kütleleri eşit kollu terazi ile ölçülür. Ağırlıklar ise yaylı terazi (dinamometre) ile ölçülür.

Kütleler birbirlerini çarpımları ile doğru aralarındaki uzaklığın karesiyle ters orantılı olarak çekerler. Ağırlık bu çekim kuvvetidir.

\(\begin{array}{l}F = G \cdot \frac{{{M_1} \cdot {M_2}}}{{{d^2}}}\\{F_1} = {F_2} = G \cdot \frac{{{M_1} \cdot {M_2}}}{{{d^2}}}\end{array}\)

Eşit Kollu Terazi

Eşit kollu terazi küçük cisimlerin kütlelerini birim kütleler yardımıyla ölçer.

Eşit kollu terazinin sol kefesine bir birim kütle konduktan sonra sağ kolda binici destekten uzaklaştırılıp denge sağlanır. Denge sağlandıktan sonra binici ile destek arası 10 eşit bölmeye ayrılır. (Bölme sayısı) farklı da olabilir. Bu durumda binici her bölme için ; (Binicinin kütlesi)/(Bölme sayısı) kadar etki yapar. Bu değere terazinin duyarlılığı denir. Bu durumda terazi daha küçük cisimleri ölçecek duruma gelir.